De Voedselwacht

Thema's

Duurzame voeding is een complex gegeven met heel veel invullingen en mogelijke benaderingen. De Voedselwacht stelt 6 invalshoeken voor, recht uit de leefwereld van de kinderen. Voor elk thema gingen we op zoek naar bestaande initiatieven, lespakketten en achtergrondinfo én reiken we je tips aan om er in de klas mee aan de slag te gaan. Klik op één van onderstaande thema’s en ontdek de mogelijkheden voor jouw klas.

Ken je zelf nog een interessante website, plek of heb je zelf een les uitgewerkt rond één van de thema’s? Laat het ons weten op info@volauvent.net




THEMA'S

Het voedsel
van onze zee

Het voedsel
van de moestuin

Eten van
heel dichtbij

Het water
van de kraan

Koken
met restjes

Ons voedsel
bewaren

Meer Thema's

Het voedsel

van onze zee

Het voedsel

van de moestuin

Eten van

heel dichtbij

Het water

van de kraan

Koken

met restjes

Ons voedsel

bewaren

In het beste geval komen enkele van de kilo’s vis die jaarlijks uit de zee gevist worden op ons bord terecht. Maar heel wat vissen, toevallig die met gekke namen als hondshaai of zeeduivel, worden gewoon weggegooid. Naast de vaak onbekende vissen die als bijvangst de vuilbak ingaan, bevat de zee nog een schat aan andere dieren, planten en algen. Zij vormen een mooi alternatief voor de tonijn of de zalm, die stilaan aan hun eigen populariteit ten onder gaan. De diversiteit van de kust- en zeebewoners kan je samen met bruikbaar materiaal verder ontdekken op onze inspiratiepagina. Klik hier.

Dat je geen bananen kunt telen in je achtertuin, weet iedereen. Maar weten welke groente wanneer groeit, dat is minder vanzelfsprekend. Wat voor onze grootouders dagelijkse kost was, is nu bijna magie: Hoe groeit een erwt? Groeit een wortel boven of onder de grond? Koken met groenten uit de moestuin, is koken op het ritme van de seizoenen. Extra voordeel: je weet waar je eten vandaan komt en of het al dan niet besproeid is. Een moestuin, een volkstuintje in de stad, een groentebak op het terras, de mogelijkheden zijn legio. De lesonderwerpen ook. Op onze inspiratiepagina vind je tal van tips. Klik hier en ontdek de rijkdom van de moestuin.

Te land, ter zee en in de lucht: ook groenten en fruit leggen vaak (te) veel kilometers af vooraleer ze op ons bord belanden. En of het ook anders kan? Voedsel rechtstreeks kopen bij plaatselijke telers of op de markt, aangevuld met een duizelingwekkend aanbod aan alternatieven in de winkel: biologisch, product van hier, Fair Trade...Uitdaging voor de leerkracht: Think local, act global uitleggen op kindermaat.

Het is fris, zuiver, goedkoop én wordt aan huis geleverd. Kraantjeswater is hot, maar nog niet iedereen weet het. Nochtans biedt het enkele niet te versmaden voordelen tegenover water in plastieken flesjes: denk aan het drijvende plastieken eiland in de oceaan, aan de CO2-uitstoot en zelfs de kwaliteitseisen (jawel, kraantjeswater wordt strenger gecontroleerd). Met een drinkbus werken aan ons milieu, ontdek het hoe en wat op onze inspiratiepagina. Klik hier voor tips en uitleg.

Elk jaar gooien we voor gemiddeld 100 euro weg aan eten. Want we zijn bang, van virussen en bacteriën, van houdbaarheidsdata en ziektes. In de winkel grijpen we naar producten die zo lang mogelijk houdbaar zijn, waardoor de ‘oudere’ onverkoopbaar zijn. In onze keuken weten we niet altijd wat aan te vangen met die halve tomaat, drie radijsjes en verschrompelde aardappel. Voedselverspilling, verloren en gewonnen voedsel, een groeiende of juist krimpende afvalberg: restjes roepen om een nieuw bewustzijn en soms wat creativiteit. Ontdek de mogelijkheden van restjes op onze inspiratiepagina, met tal van tips voor tijdens en na de les.

Inmaken, roken, bottelen en drogen: het lijken bewaartechnieken uit vervlogen tijden. En toch...het leven van je groenten en fruit verlengen is zó 2013 (en verder). Van kers naar kriek, van druif naar rozijn, van abrikoos en aardbei naar...confituur? Overgiet je lessen met een visueel sausje, leer samen met je leerlingen hoe ons eten nog langer lekker blijft. Tips en informatie vind je op de inspiratiepagina van deze website.

INSPIRATIE

Het voedsel
van onze zee

Het voedsel
van de moestuin

Eten van
heel dichtbij

Het water
van de kraan

Koken
met restjes

Ons voedsel
bewaren

Filmpje

In de klas

Erop uit!

Een bezoekje van...

Achtergrondinfo

Filmpje

In de klas

Experimenteer met zeewier in de klas: maak sushi of een zeewiersalade.

Steek de handen uit de mouwen en ga met je klas aan de slag met de vis van de maand. Verwerk de vis tot zelfgemaakt fish sticks.

Warm samen op met zelfgemaakte vissoep of -consommé.

Welke vis zwemt in de Noordzee? Weet jij hoe een hondshaai of een zeewolf eruit ziet? Wees creatief en maak een grote tekening of een collage van de Noordzee met al haar bewoners.

Test je kennis en organiseer een visquiz in de klas.

Nodig een vissersvrouw of (paarden)visser uit in de klas. Laat hen vertellen over de visserij van vroeger en nu. Of leer garnalen pellen en verwerk ze nadien tot een smakelijk gerechtje.

Waar komt de vis op ons bord vandaan? Ga samen met de klas op zoek naar de herkomst van de vis. Waar is de vis gevangen en op welke manier? Hoeveel kilometers heeft de vis afgelegd?

Word ambassadeur van goede vis, speel het goede visspel met de hele klas en maak het feest compleet met een (h)eerlijke visschotel.

Erop uit!

Ga op daguitstap naar de zee. Pluk zeewier en verwerk het tot een gezonde lunch.

Ga met de klas naar de visboer, visveiling of markt. Proef vis en probeer ze te herkennen. Of leer hoe vis gefileerd wordt.

Bezoek het Navigo museum in Oostduinkerke. Maak er kennis met de Vlaamse vissersfamilie, de heroïsche IJslandvaarders en de garnaalvissers te paard.

Stoer, spannend én duurzaam: laat de kinderen kennismaken met de paardenvissers en koppel er een wedstrijdje garnalen pellen aan.

Achtergrondinfo

Websites

Lespakketten

Filmpjes

Boeken

  • Alles over de bedreiging van de vis: De huilende zee - Dos winkel - Elmar 2010 - 9789038920030

Spelletjes

Filmpje

In de klas

Erop uit!

Een bezoekje van...

Achtergrondinfo

Filmpje

In de klas

Leg een moestuin aan op school. Zaai, plant en gebruik de oogst om een lekkere maaltijd te bereiden.

Geen plaats om een moestuin aan te leggen? Het kan ook anders. Transformeer bakken, oude blikken of zelf lege eierdozen tot mini-moestuin.

Zorg zelf voor look in de keuken… Het enige wat je nodig hebt is een blik, wat aarde, enkele lookteentjes en water.

Ga creatief aan de slag met kruiden of kiemgroenten zoals tuinkers. Knutsel een kruidentrein of tuinkersmannetjes in elkaar.

Een cadeautip voor papa’s of mama’s met groene vingers: maak zaadpapier voor de moestuin.

Betrek een woonzorgcentrum bij jullie plannen: leg een gemeenschappelijke moestuin aan. Hou een dagboek bij van het zaaien, telen, oogsten en koken.

Organiseer moestuinspelen. Laat je inspireren door deze filmpjes.

Haal een ‘mushroomkit’ in de klas en maak het groeiproces van champignons van dichtbij mee.

Maak verse soep met groenten uit de schoolmoestuin.

Zamel recepten in… En kook nadien met producten uit de moestuin voor het goede doel.

Spannend: guerrilla-gardening. Plant stiekem zaadjes op de speelplaats of bij je thuis. Of maak zaadbommetjes in de klas.

Maak met je klas een wormenbak en help zo beter composteren.

Help de afvalberg kleiner maken. Maak een kippenren en hou enkele schoolkippen.

Ga op bezoek bij een 'zadenbib': daar leen je zaadjes voor jouw eigen moestuin. Inspiratie voor activiteiten vind je ook nog op hun Pinterestpagina

Erop uit!

Bezoek de moestuin van één van de grootouders of ouders. Ga op ontdekkingstocht doorheen de moestuin of help met het plukken van de oogst.

Maak met de klas een wandeling doorheen de volkstuintjes. Verzamel overschotten en bereid er een lekker soep mee.

Organiseer een uitwisseling tussen een stadsschool met moestuin en een school op het platteland. Bekijk de verschillen in moestuin.

Achtergrondinfo

Websites

  • Op de website van de Landelijke Gilden vind je tips en info om een schoolmoestuin aan te leggen. Scholen wisselen er bovendien ook nuttige info uit. Neem een kijkje op http://www.landelijkegilden.be/schooltuin . Leerkrachten kunnen hier ook gratis een infobrochure aanvragen. 
  • Misschien is een bezoekje aan ’t Groentemuseum iets voor jullie? Een interactieve rondleiding rond het thema gezondheid, boerderij, de moestuin, vroeger en nu of bijgeloof; mét of zonder kookworkshop. Meer info op http://www.tgrom.be/
  • Een digitale stek waar iedereen die ecologisch schooltuiniert terecht kan: http://10op10.velt.be/index.php/schooltuinblog

Lespakketten

Filmpjes

Boeken

  • Waarom vindt muis het zo gezellig in de moestuin? Komt het door de mooie pompoenen? Of door de lekkere zaadjes? Nee, het is iets anders... Volg het schattige vingerpopje en ontdek waarom het zo fijn is in de moestuin van de muis. Bij mij thuis in de moestuin. – Sara Gillingham – 9789025748616
  • Eten uit je eigen moestuin is lekker, gezond en leuk. Dat ontdekken steeds meer volwassenen, maar ook steeds meer kinderen: Mijn eerste moestuin – Bram Wolthoorn & Roger Klaasen – Uitgeverij Forte – 9789058778550 – vanaf 9 jaar
  • In hun eigen tuintje kunnen kinderen lekker met hun handjes in de aarde wroeten, plantjes zaaien en planten en zich verwonderen over alles wat groeit, bloeit, kruipt en vliegt: Mijn eerste tuinboek – Bram Wolthoorn & Roger Klaasen – Uitgeverij Forte – 9789058777737 – van 4 tot 8 jaar
  • De tuin van Nijntje – Dick Bruna
  • Met meester Bert op ontdekkingstocht door je tuin – Bert Ydema – 9789021547589

Spelletjes

Andere

Filmpje

In de klas

Erop uit!

Een bezoekje van...

Achtergrondinfo

Filmpje

In de klas

Neem groenten mee naar school en doe een quiz met de leerlingen: welke producten worden in België geteeld? En in welk seizoen? Steek nadien de handen uit de mouwen en maak een gezonde salade klaar.

Daag je klas uit: maak een menu met ingrediënten van zo dichtbij als mogelijk. Voedselkilometers berekenen maakt de rekenles wel zo spannend.

Handschoenen aan en...brandnetels plukken voor in de soep.

Creatief met kruiden: pluk ze vers uit de tuin en maak er heerlijke pannenkoeken van.

Mooi om te zien, nog leuker om op te eten: ga op zoek naar eetbare bloemen en maak ze klaar op school

Verzamel kruiden, laat ze drogen en organiseer daarna een ‘afternoon tea’ met de klas

Integreer de producten uit de buurt ook in andere lessen: optellen met aardbeien, een les ‘stellen’ of spreekwoorden en zegswijzen met groenten en fruit...

Erop uit!

Ga op lente’pluk’wandeling met de klas (met gids, of leerkracht die weet wat eetbaar is!).

Ga op bezoek bij een lokale producent. Pluk mee de oogst en kook ermee.

Ga naar de markt en laat kinderen op zoek gaan naar producten van heel dichtbij.

Bezoek een ‘voedselteam’ in de buurt. Vraag of je klas mag helpen bij het samenstellen van de voedselpakketten.

Stippel een voedselroute uit voor jouw dorp of stad en laat leerlingen zo smaken van dichtbij ontdekken.

Bezoek een kijkboerderij met je klas. Een overzichtje vind je hier!

Een bezoekje van...


Achtergrondinfo

Websites

Lespakketten

Boeken

Spelletjes

Andere

Filmpje

In de klas

Erop uit!

Achtergrondinfo

Filmpje

In de klas

Doe een kraantjeswatertest in de klas. Herkennen de leerlingen het verschil tussen water van de kraan en uit een fles?

Wie wordt de Junior Kraantjeswaterchef? Laat de leerlingen experimenteren met smaken in kraantjeswater. Serveer de winnende smaak tijdens de lunch.

Plastieken flessen dienen niet langer om uit te drinken: maak van het afval een kunstwerk, gebruiksvoorwerp of zelfs… een moestuin.

Geen plastiek meer in de zee dankzij jouw leerlingen! Brainstorm samen over oplossingen om plastiek te verminderen. Tover een oud t-shirt om tot een shopping bag en ga duurzaam winkelen bij een lokale boer.

Het tienuurtje vervangen jullie door een theemoment: samen met de leerlingen pluk en droog je zelf kruiden. Een mooi servies, uitleg over thee in andere culturen, thee is water 2.0.

In Limburg ondertekenden heel wat scholen het charter voor kraantjeswater op school. Doe ook mee met je klas en word een echte waterambassadeur. Vier het met...water?

Idee voor een toffe les techniek: maak zelf een miniwaterzuivering.

Erop uit!

Meten is weten! Laat de leerlingen een enquête opstellen rond water & drank in de omgeving. Welke restaurants serveren gratis kraantjeswater? Welke mensen drinken altijd water van de kraan? Tijdens een spreekbeurt kunnen de resultaten toegelicht worden.

Indrukwekkend en leerrijk: breng met het vijfde of zesde leerjaar een bezoekje aan een waterzuiveringsinstallatie.

Achtergrondinfo

Websites

Lespakketten

    Boeken

    • In het boek 'Help de natuur en het milieu. Water besparen' van Charlotte Guillain (Corona, 2009) vinden de leerlingen veel tips over hoe zuinig om te springen met water.

    Spelletjes

    Krantenartikels

    Andere

    Filmpje

    In de klas

    Achtergrondinfo

    Filmpje

    In de klas

    Gewonnen brood? Verloren brood? Maak wentelteefjes van oud brood, of maak lekker originele broodbrochettes.

    Contacteer een groenteteler uit de buurt en organiseer een ‘misvormde groentenmarkt’ op school. Schenk de opbrengst aan een goed doel of investeer in een schoolmoestuintje.

    Organiseer een restjeswedstrijd: voor één keer maken de leerlingen de brooddoos van een vriendje klaar. Het creatiefste, grappigste of lekkerste resultaat wint een prijs.

    Niet alle komkommers zijn recht, niet alle tomaten zijn perfect rond. Red een gekke groente, maar niet voor je hem nageschilderd hebt. Ga voor een les ‘fruitmanden door de eeuwen heen’ en laat de kinderen ‘rechte bananen en kromme komkommers’ natekenen. En achteraf: een proeverij?

    Een banaan met een vlekje? Een appel die begint te verschrompelen? Perfect voor een smoothie of een waterijsje!

    Waan jezelf een ware Jamie Oliver en maak jullie eigen restjeskookboek. Met gekke soeprecepten en origineel pizzabeleg

    Met oud brood valt nog veel aan te vangen: laat de leerlingen restjes meenemen en maak samen ‘gewonnen/verloren’ brood als ontbijt. Het Bakkerijmuseum in Veurne biedt ook inspiratie (en is ook zeker een bezoekje waard)!

    Achtergrondinfo

    Filmpjes

    Boeken

    • Wat gebeurt er met afval als je het weggooit? Open dit boek en ontdek het onder de flapjes. Alex Frith, Meer weten over afval en recycling, Usborne Publishing, 2011 (recycleren)
    • Ook het boek Help de natuur en het milieu. Afval opruimen van Charlotte Guillain (Corona, 2009) kan de leerlingen op weg helpen.
    • (recycleren)

    Krantenartikels

    Andere

    Filmpje

    In de klas

    Een bezoekje van...

    Achtergrondinfo

    Filmpje

    In de klas

    Het is als schatten begraven: door voedsel in te kuilen (of –kisten) blijft het langer goed. Een oeroude maar hyperefficiënte techniek.

    Als moderne heksen gaan jullie zelf kruiden plukken, om ze vervolgens te laten drogen in de klas. Dat kan eenvoudig door ze in busseltjes samen te binden en op te hangen.

    Nodig een oma of opa uit in de klas en leer samen groenten en fruit wecken.

    Geen inspiratie voor broodbeleg? Ga met de klas fruit plukken en maak verse confituur.

    Overleven zonder koelkast? Het kan… Doe de test met je leerlingen en onderzoek welke groente en/of welk fruit best uit de koelkast blijft.

    Zelfgemaakte yoghurt of siroop, dat smaakt. Ga met je klas aan de slag.

    Actie tomaat: met de tomatenoogst maken jullie samen ketchup. Lekker op een veggieburger.

    Fermenteren… nooit van gehoord? Haal deze bewaarmethode vanonder het stof.

    Een origineel cadeau voor moeder- of vaderdag: voedselcadeautjes. De leerlingen nemen potjes mee, die vervolgens versierd en gevuld worden met lekkers.

    Journalist voor één dag: laat de leerlingen hun grootouders interviewen over voedselgewoonten. Hoe bewaren zij hun eten? Wat is er veranderd?

    Achtergrondinfo

    Websites

    • Winkel jij ‘afvalarm’? Test je kennis en deel je afvalvermijdende tips met de wereld op deze interactieve website van de provincie West-Vlaanderen: http://www.koopminderafval.be

    Lespakketten

    Filmpjes

    Boeken

    • Kooksprookjes: Krijg je niet genoeg van koken met de leerlingen? In dit boek van Christina Van Geel vind je makkelijke, gezonde recepten en leuke verhalen voor uren kookplezier!

    Spelletjes

    Andere